Η ιστορία πίσω από την ίδρυση της Τράπεζάς μας
Πρωτεργάτης ο νομικός Ιωάννης Οικονομίδης
Ο Ιωάννης Οικονομίδης χαρακτηρίζεται ως ο «πατέρας» του Συνεργατισμού στην Κύπρο, ο άνθρωπος ο οποίος πίστεψε στις ιδέες του συνεργατισμού και αγωνίστηκε για να δημιουργηθεί το υπόβαθρο για τη λειτουργία των Συνεργατικών Πιστωτικών Εταιρειών.
Ο πρωτοπόρος και οραματιστής δικηγόρος από το Λευκόνοικο δεν είναι μόνο ο «πατέρας» του Συνεργατισμού αλλά και ο «πατέρας» του πρώτου ταμιευτηρίου της Λευκωσίας, το οποίο και μετεξελίχθηκε το 1912 σε Τράπεζα Κύπρου.
Ο Οικονομίδης ήταν μέλος της ομάδας γνωστών για την επαγγελματική και κοινωνική τους δράση κατοίκων της Λευκωσίας, οι οποίοι δημιούργησαν στην πρωτεύουσα, την 1η Ιανουαρίου 1899, το ταμιευτήριο «Η Λευκωσία». Το Ταμιευτήριο δημιουργήθηκε και λειτούργησε στα πρότυπα του «ιδιόρρυθμου συνεταιρισμού» των Συνεργατικών Τραπεζών του Λαού, που δημιουργήθηκαν στην Ιταλία.
Το Ταμιευτήριο έγινε Τράπεζα
Με τη δική του μεθοδικότητα πέτυχε να μετατρέψει το Ταμιευτήριο σε Τράπεζα, στην Τράπεζα Κύπρου. Ταυτόχρονα όμως και, πιστός στις ιδέες του συνεργατισμού, εισηγήθηκε και ίδρυσε στο Λευκόνοικο την πρώτη αγροτική τράπεζα, το 1909. Η αγροτική τράπεζα με την επωνυμία «Χωρική Τράπεζα Λευκονοίκου» εξελίχθηκε ι σε «Αγροτική Τράπεζα» και αποτέλεσε το πρότυπο για όλες τις συνεργατικές εταιρείες του νησιού.
Το 1899 ίδρυσε το Ταμιευτήριο «Η Λευκωσία», το οποίο και αγκαλιάστηκε από τους οικονομικούς και πολιτικούς παράγοντες της πόλης. Στη συνέχεια επισκέφτηκε πόλεις και χωριά και πρόβαλε τον θεσμό των ευρωπαϊκών γεωργικών ταμιευτηρίων της Ευρώπης και τις αρχές της αποταμίευσης. Έτσι, άρχισε να δημιουργείται ένα κίνημα υπέρ της ίδρυσης ταμιευτηρίων.
Το 1909, μια χρονιά σταθμός στην ιστορία του συνεργατικού κινήματος και αφού προηγήθηκε η ίδρυση ταμιευτηρίων σε διάφορες πόλεις και χωριά, το Ταμιευτήριο Λευκονοίκου που ιδρύθηκε την ίδια χρονιά, με πρωτοβουλία του Οικονομίδη, μετατράπηκε σε Χωρική Τράπεζα Λευκονοίκου.
Τον Νοέμβριο του ιδίου έτους υπογράφηκε και το πρώτο καταστατικό συνεργατικής χωρικής τράπεζας στην Κύπρο, με πρωτεργάτη τον επίσης γνωστό δάσκαλο Μάρκο Χαραλάμπους, στενότατο συνεργάτη του Οικονομίδη.
Η ίδρυση του συνεργατισμού
Ο Οικονομίδης συνέχισε τους αγώνες του. Το 1911, υπέβαλε στο Εκτελεστικό Συμβούλιο της Κύπρου το νομοσχέδιο περί Συνεργατικών Εταιρειών και ανέλαβε πρωτοβουλίες για τη διοργάνωση διαλέξεων και ομιλιών με θέμα τον συνεργατισμό. Τρία χρόνια αργότερα, το 1914, το Νομοθετικό Συμβούλιο ενέκρινε τη νομοθεσία για ίδρυση των Συνεργατικών Πιστωτικών Εταιρειών, οι οποίες διαδόθηκαν στην Κύπρο αμέσως μετά τη λήξη του πρώτου παγκοσμίου πολέμου.
Ταυτόχρονα και παράλληλα, ο Οικονομίδης εργάστηκε μεθοδικά για τη μετατροπή του Ταμιευτηρίου «Λευκωσία» σε τραπεζικό ίδρυμα, στην Τράπεζα Κύπρου. Πέτυχε να πείσει το Άγγλο Αρμοστή της Κύπρου, Hamilton Goold - Adams, να εκδώσει σχετικό διάταγμα και από τις 19 Φεβρουαρίου 1912 το Ταμιευτήριο Λευκωσία μετατράπηκε σε «ανώνυμον εταιρεία υπό την επωνυμία Τράπεζα Κύπρου με διάρκεια 30 ετών και με κεφάλαιο 200.000 λίρες διηρημένον εις 50.000 μετοχές αξίας 4 λίρες η καθεμιά». Η εταιρεία ενεγράφη στις 18 Δεκεμβρίου 1912.
Έκτοτε ο Οικονομίδης παρέμεινε στην Τράπεζα Κύπρου, μέχρι και τον θάνατό του το 1934, ενώ ταυτόχρονα αγωνίστηκε και για την προώθηση και εμπέδωση της συνεργατικής ιδέας. Στην έκθεση προς την Τακτική Γενική Συνέλευση των Μετόχων της Τράπεζας Κύπρου της 6ης Φεβρουαρίου 1927 αναφέρεται εκτεταμένα στις ΣΠΕ και τη συμβολή που πρέπει να διαδραματίζουν στη στήριξη των γεωργών. Η Τράπεζα παραχώρησε σε τρεις από τις εταιρείες που ίδρυσε ο ίδιος πίστωση σε τρεχούμενο λογαριασμό.
